T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi, İFM finansal ekosisteminin etkin ve değişen küresel taleplere cevap verebilir nitelikte kurgulanması adına çalışmalar yürütmektedir. Bu doğrultuda T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi, İFM’nin idari süreçlerinin yürütülmesinden ve finansal kurumların İFM kapsamında yapmakta olduğu çalışmaların koordinasyonundan sorumludur. T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi bünyesinde, İFM hukuki altyapısının tasarlanması gibi alanlarda stratejik çalışmalar yapılması adına, “İstanbul Finans Merkezi Dairesi” kurulmuştur.
1. İFM Eylem Planı / Kanun Çalışması
1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisimize verilen görev doğrultusunda İFM Projesi çalışmalarına başlanmıştır. İFM Projesinin hızlı bir şekilde ilerleyebilmesi için ihtiyaçların ve yol haritasının belirlenmesine yönelik bütüncül bir istişare süreci başlatılmıştır.
İFM Projesi kapsamında tüm paydaşlar ile bilgi ve görüş alışverişinde bulunulmuş ve bu görüşmeler neticesinde tüm paydaşları kapsayan bütüncül bir ortak akıl ortaya koymak üzere “İFM Eylem Planı Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir. Çalıştay, 11-12 Haziran 2019 tarihlerinde T.C. Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi Konferans Salonu’nda 90’ı özel sektör, 90’ı kamu sektörü kuruluşu olmak üzere 180 katılımcı ile düzenlenmiştir. Çalıştayın ilk gününde özel sektör temsilcilerinin görüşleri, ikinci gününde ise kamu kuruluşlarının görüşleri alınmıştır.
Çalıştayda ortaya çıkan bütüncül yaklaşım çerçevesinde sekiz bileşen belirlenmiştir: Fiziki Altyapı Çalışmaları ve Kümelenme Bölgeleri, Finans Kesimi Nitelikli İnsan Kaynağı, Finansal Teknolojilerin Geliştirilmesi, Finansal Ortamın İyileştirilmesi, Vergi ve Teşvik Düzenlemeleri, Hukuki Altyapı ve Düzenleyici Çerçeve, Katılım Finans Yapısının İyileştirilmesi, Tanıtım ve İmaj. Ortaya çıkan Taslak İFM Eylem Planı, 39 ana eylem başlığından oluşmaktadır.
İFM Eylem Planı maddelerine yönelik atılması gereken adımlar ve öngörülen mevzuat değişiklikleri çerçevesinde pek çok kurumla bir araya gelinerek istişareler yapılmıştır. İlgili kurumlarla gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde, İFM’nin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla bütüncül bir “İstanbul Finans Merkezi Kanunu” gerekliliği ortaya çıkmıştır. Hukuki altyapıya yönelik çalışmalar, ilgili kurum ve kuruluşlarla yapılan görüşmeler ışığında tamamlanmış olup 7412 sayılı İstanbul Finans Merkezi Kanunu 28 Haziran 2022 tarihinde Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bileşenler
Fiziki Altyapı Çalışmaları ve Kümelenme Bölgeleri
İFM Projesi kapsamında öncelikle, ilk kümelenme bölgesi olarak belirlenen Ümraniye bölgesinde devam eden inşaatların ilerlemesini hızlandıracak bir programın tasarlanması gündeme alınmıştır. Kümelenme bölgesindeki inşaatların tamamlanması ve alana dair sahiplik modelinin yeniden tanımlanması ile finansal ekosistemin oluşturulması için fiziki altyapı çalışmalarına odaklanan bu bileşende üç ana eylem maddesi bulunmaktadır.
“Fiziki Altyapı Çalışmaları ve Kümelenme Bölgeleri Bileşeni”nde öne çıkan hususlar:
- Ümraniye inşaat sürecinin daha hızlı ilerlemesi için gerekli yapının tahsis edilmesi
- İFM kümelenme bölgelerinde fiziki altyapı çalışmalarının yürütülmesi
- Çevre-şehircilik düzenlemelerinin yapılması ve sosyokültürel habitatın desteklenmesi
Finans Kesimi Nitelikli İnsan Kaynağı
Türkiye’nin en büyük zenginliğinin genç ve dinamik insan kaynağı olduğu bilinciyle hareket edilen bu bileşende, İFM Projesi kapsamında yerli işgücünün niteliğinin arttırılması, uluslararası nitelikli işgücünün ise İstanbul’da yoğunlaşması hedeflenmektedir. Finans sektöründeki insan kaynağına yönelik sorunlara çözüm bulan, uluslararası işgücüne yönelik izinlerde bürokrasi süreçlerini hızlandıran, sektör içerisinde danışmanlık hizmetlerine yoğunlaşan, eğitim ve sertifikasyon süreçlerinde sektörün ihtiyaç duyduğu yeni alanlara ve konulara odaklanan bu bileşende dört ana eylem maddesinden oluşmaktadır.
“Finans Kesimi Nitelikli İnsan Kaynağı Bileşeni”nde öne çıkan hususlar:
- Nitelikli uluslararası işgücü ve finans kesimi çalışan profilinin küresel taleplerle uyumlulaştırılması
- İnsan kaynaklarına yönelik danışmanlık hizmetlerinin sağlanması
- Finans kesimi çalışanlarının mesleki yetkinliğinin artırılması
- Finans kesimi insan kaynağı potansiyelinin artırılması ve çalışanların eğitim kapasitesinin geliştirilmesi
Finansal Teknolojilerin Geliştirilmesi
İFM’nin diğer uluslararası finans merkezlerinden pozitif şekilde ayrışması için belirlenen odak noktalardan biri “Finansal Teknolojiler”dir (FinTek). Ülkemizde gelişim sürecinde olan FinTek sektörüne katkı sağlamak ve yeni nesil teknolojilerin getirdiği yüksek avantajları ülkemize kazandırmak amacıyla oluşturulan bu bileşende üç ana eylem maddesi bulunmaktadır.
“Finansal Teknolojilerin Geliştirilmesi Bileşeni”nde öne çıkan hususlar:
- “İstanbul Finans ve Teknoloji Üssü”nün kurulması
- FinTek çalışma grubunun oluşturulması ve FinTek hukuki zemininin sağlanması
- FinTek’ler için gerekli destek ve teşvikin sağlanması
Finansal Ortamın İyileştirilmesi
Finansal kurumların, finansal piyasaların ve finansal araçların iyileştirilmesiyle oluşan finansal gelişme, finansallaşmaya katkıda bulunmakta ve tasarrufların artırılmasında pozitif bir rol oynamaktadır. Finans sektöründeki mevcut yasal süreçlerin ve uygulama süreçlerinin iyileştirilmesine ek olarak yeni ürün ve projelerin hayata geçirilmesi amacıyla oluşturulan bu bileşende üç ana eylem maddesi bulunmaktadır.
“Finansal Ortamın İyileştirilmesi Bileşeni”nde öne çıkan hususlar:
- Finansal hizmetlerin geliştirilmesi
- Finansal ürün yelpazesinin geliştirilmesi
- Finansal altyapının geliştirilmesi
Vergi ve Teşvik Düzenlemeleri
İFM’nin dünyanın önde gelen finans merkezlerinden biri olma sürecinde, Türkiye’nin finansal rekabet gücünün artırılmasını sağlayacak teşviklerin ve yapılacak vergi düzenlemelerinin rolü büyüktür. Finans sektörünün ihtiyaçlarına göre seçilmiş talepler doğrultusunda çeşitli vergilere yönelik mevzuat çalışmalarını içeren bu bileşende dört ana eylem maddesi bulunmaktadır.
“Vergi ve Teşvik Bileşeni”nde öne çıkan hususlar:
- Sermaye piyasasını geliştirecek teşviklerin uygulanması
- Kurumsal yatırımcı tabanının genişletilmesinin teşvik edilmesi
- Kolektif yatırım araçlarının özendirilmesi ve bu araçların vergilendirilmesinde dünya uygulamalarıyla uyumlu düzenlemelerin yapılması
- İFM’nin kümelenme bölgesindeki özel destek mekanizmalarının tasarlanması
Hukuki Altyapı ve Düzenleyici Çerçeve
Küresel bir finans merkezi olarak öne çıkmanın koşullarından biri güvenilir ve sağlam bir hukuki yapıya sahip olmaktır. Yaşanacak olan anlaşmazlıkların adil bir şekilde çözümlenmesi için gerekli olan etkin yapıların tesis edilmesi önem arz etmektedir. İFM’nin evrensel hukuk ilkelerini haiz, dünyadaki güncel hukuki gelişmeleri gözeten, finans sisteminin gelişimini ve sağlıklı büyümesini teşvik edecek bir hukuki altyapıya ve düzenleyici çerçeveye sahip olmasını içeren bu bileşende dört ana eylem maddesi bulunmaktadır.
“Hukuki Altyapı ve Düzenleyici Çerçeve Bileşeni”nde öne çıkan hususlar:
- Finans uyuşmazlıklarının çözüm süreçlerinin etkinleştirilmesi
- Finansal hukuk süreçlerinin dijitalleştirilmesi
- Finansal verilerin kaydileştirilmesi ve etkinleştirilmesi için düzenleyici çerçevenin genişletilmesi
- Bankacılık dışı finansal kesimin daha geniş hukuki altyapıda tanımlanması
Katılım Finansının Yapısının İyileştirilmesi
Türkiye’de genel finans sektörü içerisinde katılım finansının sektördeki payının artma potansiyeli oldukça yüksektir. Potansiyel payı ve jeopolitik konumunun getirdiği avantajlar itibarıyla İstanbul’u katılım finansı alanında uluslararası bir merkez yapmayı amaçlayan bu bileşende dört ana eylem maddesi bulunmaktadır.
“Katılım Finansının Yapısının İyileştirmesi Bileşeni”nde öne çıkan hususlar:
- Katılım finansına yönelik farkındalığın artırılması ve algının iyileştirilmesi
- Kurumsal ve yasal düzenlemelerin yapılması
- Katılım finansının finansal mimaride geniş ölçekte yer almasının sağlanması
- Katılım finansı beşerî sermayesinin geliştirilmesi
Tanıtım ve İmaj
İstanbul, güncel finansa hâkim, uluslararası finans piyasalarında iş yapmak için avantajlı ve yenilikçi bir şehir olmakla beraber kozmopolit bir yapıya ve yüksek yaşam standardına sahiptir. İFM’nin küresel olarak doğru tanıtılmasını amaçlayan bu bileşende üç ana eylem maddesi bulunmaktadır.
“Tanıtım ve İmaj Bileşeni”nde öne çıkan hususlar:
- İFM tanıtım stratejisi oluşturulması ve uygulanması
- Dış paydaşlara yönelik raporların hazırlanması
- Yurtdışı tanıtım, reklam ve bilgilendirme faaliyetlerinin uygulanması
2. İstanbul Finans ve Teknoloji Üssü
T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi, 1733 karar sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile yayımlanan "2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı"nda kendisine verilen görev ile ülkemizde gelişim sürecinde olan FinTek sektörüne katkı sağlamak ve yeni nesil finansal teknolojilerin getirdiği yüksek avantajları ülkemize kazandırabilmek adına “İstanbul Finans ve Teknoloji Üssü”nü kurmayı amaçlamaktadır.
